หนามพุงดอ

หนามพุงดอ

ชื่ออื่น  หนามพุงดอ, หนามรอบข้อ, หมีเหม็น, หนามรอบตัว, หนามเหม็น (กลาง), พรมดอง, ปิ๊ดเต๊าะ (เชียงใหม่), ขี้แรด (ฉาน-เหนือ)

ชื่อวิทยาศาสตร์ Azima sarmentosa Benth. & Hook.

ชื่อวงศ์  SALVADORACEAEลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นไม้เถายืนต้นทรงพุ่มขนาดย่อม มีหนามแหลมยาวคมรอบข้อ หนามมีพิษมาก ต้องรีบบ่งออก มันจะถูกดูดลึกลงไปเรื่อยๆ  ทำให้อักเสบมาก

ต้น : เป็นพรรณไม้พุ่ม หรือไม้ต้น แต่บางครั้งก็พบเป็นไม้เถา 

ลำต้นมีความสูงประมาณ 3-8 ม. กิ่งอ่อนจะเป็นสีเทา หรือเป็นสีน้ำตาล และมีขนเป็นรูปดาว อีกไม่นานขนก็ไม่มีแต่มีหนามเรียวบาง ยาวประมาณ 1-3 มม.

ใบ : จะมีลักษณะเป็นรูปไข่ ตรงปลายใบแหลมจะเป็นติ่ง เส้นใบจะเป็นสีน้ำตาล หรือสีเหลือง ใบจะมีความกว้างประมาณ 3-4.5 ซม. และยาวประมาณ 6-9 ซม. ส่วนก้านใบจะมีความยาวประมาณ 0.5-1.3 ซม.

ดอก : จะออกเป็นช่อตรงง่ามใบ ก้านดอกย่อยมีขนนุ่ม กลีบรองกลีบดอก จะมีขนเป็นรูปดาวกระจายทั่วไปทางด้านนอกส่วนด้านในจะมีขนหนาแน่น กลีบดอกจะเป็นรูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่กลับ เป็นสีเขียว หรือสีขาว และด้านนอกจะเป็นขนสีน้ำตาลเกลี้ยง เกสรตัวผู้จะมีอยู่ประมาณ 36-46 อัน ส่วนก้านชูรังไข่จะโค้งเล็กน้อย มีขนเป็นสีเทาหนาแน่น และยอดเกสรตัวเมีย จะเป็นตุ่ม

ผล : ลักษณะฉ่ำน้ำ ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่ถึงสุก สีขาวขุ่นเกือบใส เป็นพวงเรียงลงมา  หนึ่งช่อมี  7-8 ผล

สรรพคุณทางสมุนไพร
ราก   รสเปรี้ยวจืดเย็นเล็กน้อย ดับพิษทั้งปวง แก้พิษฝีตานซาง กระทุ้งพิษไข้ แก้ร้อนใน ฝนกับสุราหรือน้ำปูนใส ทาแก้องค์กำเนิดบวม รักษาคางทูม แก้ผดผื่นคัน แก้การอักเสบของฝี  ทำให้นอนหลับ